گؤی‌ده اولان ائی بیزیم آتامیز/حیکایه‌جیک
گؤی‌ده اولان ائی بیزیم آتامیز
یازار: لئاندرو اوروینا
چئویرن: حسین واحدی
چاووش، اوشاغین باجی‌سی ایله آناسینی سورغویا چکیردی، یوزباشی ایسه اوشاغین الیندن توتوب اؤزو ایله باشقا اوتاغا آپاردی.
"آتان هاردادیر؟" دئدی.
اوشاق دیل آلتی جاواب وئردی: گؤیه گئدیب‌دیر.
یوزباشی حئیرانلیق‌لا سوروشدو: نمنه؟! اؤلوب؟!
اوشاق، "یوخ. هر گئجه گؤی‌دن آشاغی گلیب، بیزله شام ییئیر.» دئدی.
یوزباشی، گؤزلرین دولاندیریب تاوان‌دا بیر قاپی‌جیغی گؤردو.
***
سؤزلوک:
چاووش: گروهبان
یوزباشی: سروان
حئیران: تعجب
تاوان: سقف
قاپی‌جیق: دریچه/دربچه
اورمیه‌لی حالواچی حسین مظلوم
اورمیه‌لی حالواچی حسین مظلوم
حاضیرلایان: حسین واحدی
رحمتلیک حسین مظلوم حالواچی، 1307-ده اورمیه ده دونیایا گؤز آچیر. او بو شهرده بویا- باشا چاتیب حالواچی‌لیق ایشینی اؤزونه پئشه ائدیب یاشاییشینی کئچردیر. او بو ایشی نئچه ایل شاگیرد‌لیک‌دن سونرا باشلاییر. آنجاق سونرالار چکدیگی زحمتین قارشیلیغی اولاراق اورمونون دوشابچی‌خانا بازاریندا اؤزونه توکان آلیر.
بوتون اورمیه‌لی‌لرین تانیدیغی حالواچی حسین مظلوم، ایشینده جدی، صداقتلی، آللاه آدامی و... اولاراق میللتینین اوره‌یینده اؤزونه یئر آچیر. اونون الدن توتمالاری، دوزلوک لری و دادلی حالوالاری آدینی دیللر ازبری ائدیر. اونو یاخیندان تانییانلارین دئدیگینه گؤره او حالواراری باغلامایا (بسته یه) چکنده بیرآز دا آرتیق چکردی.
دونیانین ان موتلو اینسانی
دونیانین ان موتلو اینسانی
یازار: حسین واحدی
مدرسه‌دن چیخیب اؤز اوشاقلیق دونیاسیندا، ائوه ساری گئدیردی. دام-دووارا باخیردی، توكانلارا، اینسانلارا، ماشین‌لارا و ... ، هئچ بیلمه‌ییردی نه ائدیر!
جاندان‌‌كئچن اكینچی
جاندان‌‌كئچن اكینچی
حاضیرلایان: حسین واحدی
شکیل: yjc.ir
گونش باتیب، آذربایجانین داغلارینین دالینا گئتمیشدی. ریزعلی[ازبرعلی حاجوی] اكینچی‌لیك ایشله‌رینی قورتاریب كنده دؤنوردو. او سویوق گئجه‌ده، الینده اولان فه‌نر[فانوس] ایله یولونا ایشیق سالاراق گئدیردی. اوبیری گونلره تاى، دمیریولونون یانیندان كئچیردی. بیردن-بیره داغ‌دان بیر قورخمالی گورولتو سسی گلدی. بیرآز ایره‌لىده داشلارین دمیریولونا تؤكولومه‌سینی گؤردو. بؤیوك داشلار دمیریولونو باغلامیشدیلار.
ریزعلی بیلیردی، موسافیرچكن قاتارین یئتیشمه‌سینه آز قالیر. آجی غم جانینی بورودو. او دوشوندو، قاتار بو بؤیوك داشلار ایله توققوش‌سا، باش‌آیاق اولاجاق‌دیر[آشاجاق‌دیر]. بیلمه‌ییردی او اوزاق دوشموش چؤلده، بو حادثه‌نی، قاتار سوروجوسونه نئجه بیلیندیرسین. او آن‌د‌‌ا، داغین دالیندان قاتارین فیت سسی اونون گلمه‌سیندن خبر وئریردی.
آتامین یوخولاری/غلامحسین ساعدى
آتامین یوخولاری
یازار: غلامحسین ساعدی
چئویرمن: حسین واحدى
جمعه گونودور. آتام نئچه دفترله نئچه قوجاق کاغیذ گتیریب، اؤز اؤنونده، اوتورما اوتاغیندا سره‌له‌ییب‌دیر. تاخجالار هزینه سند‌لری، چئشیدلی دفترلرله امکداشلارین[کارمندلرین] آیلیق[حقوق ماهانه] لیسته‌لری ایله قالانیبدیر. آتام مالیه ایداره سینین موحاسیبیدیر. آنام دئیینه‌رک اوتاقدان ائیشیگه چیخیب، پیلله‌لرده اوتوروب، ایشاره ایله منی اؤز یانینا چاغیریر:
ـ "گؤروسن نه خبردی؟ گؤروسن باشیما نه کول اله‌‌نیب، بودا جمعه‌لریمیزدن. آخیردا من گئتمه‌سم، بو یاشاییش دان قورتولمارام. بیلیرم گئجه یاریسینادک داوامی وار، یول گئتمه‌یین، دانیشمایین، او نه‌ییدی دوشدو؟ داها یاواش دانیش، منیم دفتریم هارادا؟... هله اوتاقلاری سوپورمه‌میشم. قیدا[غذا] بیشیرمه‌مشیم. ترپنمک‌ده اولمور، دلی اولور، گه‌ل، گه‌ل باخ."
ایکیمیزده، سینه-سینه پنجره آلتینا گئدیریک. آتام، اوتاغین یوخاری باشیندا، میتیل پتو اوستونه سه‌ره‌له‌نیب، گؤزل چال [ایکى بویالی توک] توکله‌رینی آلنینا تؤکوب، گؤزلوگونو بورونونا میندیریب، کؤینه‌گینین دوگمه‌لری آچیق‌دی، او آچیق یئردن، قفسه‌یه تای قابیرقالار همیشه‌دن داها دیک و داها برک گؤرونورلر.
ائلیس مونرو: “کیم چئخوولا مقایسه ائدیلمک ایسته‌مز کی؟”
ائلیس مونرو: “کیم چئخوولا مقایسه ائدیلمک ایسته‌مز کی؟”
حاضیرلایان: حسین واحدی
- سیزی قیسا حیکایه‌لره جلب ائدن ندیر؟ بلکه، بو داها قیسا فورما سیزه اؤزونوزو آچماق اوچون ائله بیر شرایط یارا‌دیر کی، بونو رومان ائده بیلمز؟
- منه ائله گلیر حتی حیکایه‌لری ائله یازیرام کی، قیسا حیکایه ژانری‌نین قانون-قایدا‌لارینا خلل گتیریر، رومان‌لارین اینکیشاف خط‌ینه ایسه هئچ عمل ائتمرم. من بئتون‌لو بیر فورما حاقیندا دوشونمورم، داها چوخ بدیعی ادبیاتین اؤزو حاقیندا، دئیه‌ک کی، ادبیاتین اؤزولو حاقیندا دوشونورم. من نه ائتمک ایسته‌ییرم؟ حیکایه دانیشماق ایسته‌ییرم، کؤهنه طرزده، کیمه‌سه نه‌یینسه باش وئرمه‌سی حاقدا، لاکین ایسته‌ییرم کی، بو “باش وئرمه” کسکین موداخیله‌لرله، ایره‌لی-گئری دؤنمه‌لرله، قریبه‌لیک‌لرله موشایعت اولونسون. من ایسته‌ییرم کی، اوخوجو تعجب کیمی بیر حس کئچیرسین – “باش وئرمه” ایله باغلی دئییل، باش وئرن هر شئیله باغلی. اونا گؤره ده منه ان چوخ بو اوزون قیسا حیکایه‌لر اویغون گلیر.
- سیز هر هانسی بیر حیکایه و یا بئتون‌لو بیر تصویرله باغلی ایده‌نی هارا‌دان گؤتورورسونوز؟
- بعضن ائله اولور کی، من حیکایه‌نی هانسیسا بیر خاطیره، یا دا حکایت‌دن ایلهام‌لانا‌راق یازماغا باشلاییرام، لاکین حیکایه‌نین سونونا یاخین همین خاطیره آرتیق تانینماز بیر حالا گلیر. تصور ائدین سیزین خاطیره‌نیزده قاطاردان ائنن چوخ گؤزل-گؤیچک بیر گئییمده اولان گنج قادین وار. او ائله گؤزل گؤرونتو یارا‌دیر کی، عائله‌سی اونو سانکی پالتار آسیلقانین‌دان دوشورور (منیمله بیر دفعه بئله بیر شئی باش وئریب) و ائله اولا بیلردی کی، بو قادین آغیر دئپرئسیا‌دان[روح دوشکونلویو/افسرده‌لیک] سونرا ساغالماغا دوغرو گئدن، اری، آناسی و آناسینا قوللوق ائدن طب باجی‌سی[پرستار] طرفین‌دن قارشی‌لانان بیر قادین اولسون، اری ایسه خبری اولما‌دان همین طب باجی‌سینا وورولوب.
ادبیات اوزره 2013-جو ایل نوبئل موکافاتی قالیبی ائلیس مونرو
ادبیات اوزره 2013-جو ایل نوبئل موکافاتی قالیبی ائلیس مونرو
چئویرمن: نرمین موسایئوا
کؤچورن: حسین واحدی
ائلیس مونرو* 1931-جی ایل، کانادانین اونتاریو[ontario] ویلایتینده آنا‌دان اولموش‌دور.اونون آناسی معلمه، آتاسی ایسه اکینچی اولوب. اورتا مدرسه‌نی بیتیرن‌دن سونرا، او، باتی[غربی] اونتاریو بیلیم‌یوردوندا ژورنالیست‌لیک و اینگیلیس دیلی اوزره تحصیل آلماغا باشلاییر، لاکین 1951-جی ایلده عائله حیاتی قورا‌راق، تحصیلینی یاریمچیق قویور. داها سونرا حیات یولداشی ایله بیرلیکده ائلیس، کولومبیانین بریتیش ایالتی‌نین ویکتوریا شهرینه کؤچور و جوتلوک بورادا بیر کیتاب ماغازاسی آچیر. مونرو حیکایه یازماغا یئنی‌یئتمه یاش‌لاریندا باشلاسا دا، اؤزونون کیتاب حجمینده ایلک اثری 1968-جی ایلده نشر ائدیلمیشدی. ”شن کؤلگه‌لرین رقصی” آدلی حیکایه‌لر توپلوسون‌دان عبارت کیتاب کانادادا بؤیوک ماراقلا قارشیلانمیشدی.1950-جی ایللین اول‌لرین‌دن اونون موختلیف ژورنال‌لاردا اثرلری درج اولونموش‌دور. 1971-جی ایلده “قیزلارین و قادین‌لارین حیاتی” آدلی حیکایه‌لر توپلوسو نشر اولوندو و بو کیتابی تنقیدچی‌لر “تربیه‌وی رومان” کیمی شخصیت‌لندیردیلر.
بیرینجى دفعه آذربایجان‌تورکجه‌سینده/ تریز
بیرینجى دفعه آذربایجان‌تورکجه‌سینده
تریز(TRIZ) نه‌دیر؟
یارادیجی موشکول آچما نظریه‌سی
حاضیرلایان: حسین واحدی
تریز، روسجا، "یارادیجی موشکول آچما نظریه‌سی" معناسینی وئرن،"Teoriya Resheniya Izobretatelskikh Zadatch" سؤزلری‌نین باش حرف‌لرین‌دن مئیدانا گلیب.
تریز یاناشماسی[روش]، اینگیلیسجه "Theory of the Solution of Inventive Problems" و یا تورکجه "یارادیجی چتین‌لیک آچما نظریه‌سی" اولاراق تعیین اولونور.
آیریجا ادبیاتدا اینگیلیسجه "Theory of Inventive Problems Solving " سؤزلری‌نین باش حرف‌لرین‌دن عبارت اولان TIPS"" قیسالتماسی دا ایستیفاده ائدیلیر.
تریز تاریخچه‌سی
بو اصول، 1946-جی ایلده سووئت‌لر بیرلیگی پاتئنت[حق ثبت اختراع] اداره‌سینده چالیشماقدا اولان "گئنریچ ساولوویج آلتشوللئر" [Saulovich Genrich Altshuller] و ایش‌یولداشلاری طرفین‌دن، دونیا اوزرینده وار اولان تخمینن 2.000.000 پاتئنتین [حق ثبت اختراع] آراشدیریلماسی و اورتاق خصوصیت‌لرینه گؤره سیرالاما[طبقه‌بندی] ایله اینکیشاف[توسعه] ائتدیریلمیش‌دیر.
تریز؛ تصادفی فیکیر توپلانماسی اوزرینه قورولموش بئیین فیرتیناسی[طوفان مغزی] کیمی تئکنیکا‌لارین عکسینه؛ قدیمی سیستئم‌لرین یاخشیلاشدیریلماسی یادا یئنی سیستئم‌لرین حاضرلانماسی اوچون آلقوریتمیک[الگوریتمی] یاناشما‌لاری ایستیفاده ائدیر. بونا گؤره تخمین‌لرین چوخو، الده‌کی معلومات‌لارین قیمتلندیریلمه‌سینه اساس‌لانیر.
برخی اسامی قدیمی و اصیل محلات اورمیه
برخی اسامی قدیمی و اصیل محلات اورمیه
گردآوری: حسین واحدی
شهر تاریخی و توریستی اورمیه، مرکز استان آذربایجان غربی، در کنار دریاچه شور اورمیه قرار گرفته است. مطالعه اسامی قدیمی مکان‌ها و محلات مختلف این شهر می‌تواند برای هر شهروندی جالب بوده و آشنایی با نامهای قدیمی مکانهای مختلف شهر خود، باعث علاقه‌مندی بیشتر به مطالعه تاریخ شهرش باشد. تاریخی که سراسرش افتخار و سربلندی است. چه در برابر اشرار و چه در برابر بیگانگان. اورمیه مردمانی دارد که مهمان نوزای شان زبانزد همه مردم ایران می‌باشد. این شهر سرسبز دیار آذربایجان، نیاز دارد تا بهتر و بیشتر مورد مطالعه قرار بگیرد و نیز در انتخاب اسامی جدید برای نامگذاری مناطق و محلات جدید به مشاهیر و نام آوران این شهر بهای بیشتری داده شود.
در این نوشته کوتاه سعی بر آن داشته‌ام تا برخی از اسامی قدیمی داخل شهر اورمیه را گردآوری نمایم تا جرقه‌ای باشد برای مطالعه و تحقیق بیشتر در این راستا، برای علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ و جغرافیای این مرزو بوم.
اؤلوم ایله باغچی
اؤلوم ایله باغچی
یازار: ژان کوکتو
چئویرن: حسین واحدی
گنج بیر باغچی پرنس‌ینه دئدی: «کؤمک اولون شاهزاده حضرت‌لری! بوگون سحر‌چاغی جان‌آلانی باغ ایچینده گؤردوم، منه ساری چوخ قورخمالی باخیردی.اوره ییم ایسته‌ییر بیر معجزه اولسون و من بورادان اوزاقلاشیب پاریسه گئدم.»
پرنس لاپ قیوراق و یول گئدن آتینی اونا وئریب یولا سالدی. او گونون، گون‌اورتادان سونراسی پرنس باغدا آددیم آتارکن اؤلوم ایله اوز- اوزه گلیب سوروشدو:
- ندن بوگون صوبح منیم باغچی‌می قورخودوبسان؟
جان آلان جاواب وئردی:
- من قورخوتمادیم. تعجب ائتمیشدیم. پاریس‌دن چوخ اوزاق ایدی. من بیلیردیم بو گئجه پاریس‌ده جانینی آلاجاغام.
* Jean Cocteau /فرانسیز یازیچی، رسام، شاعیر، یؤنتمن 1889- 1963
